adminconstruc 
Kiến trúc thượng tầng là tập hợp toàn bộ quan điểm và giá trị như chính trị, pháp luật, đạo đức, triết học, tôn giáo, nghệ thuật, và các tổ chức tương ứng như nhà nước, đảng phái, giáo hội, và các đoàn thể. Những yếu tố này được hình thành và phát triển dựa trên một cơ sở hạ tầng cụ thể. Cùng tìm hiểu rõ hơn về kiến trúc thượng tầng qua bài viết dưới đây.
Kiến trúc thượng tầng là gì?
Mỗi hình thức và bộ phận riêng biệt trong kiến trúc hạ tầng của một cơ sở cụ thể đều đảm những vai trò quan trọng trong việc xây dựng bản chất và tư tưởng xã hội của nó. Điều này thể hiện sự tương quan giữa cơ sở hạ tầng và thực tế xã hội. Đồng thời, tất cả các yếu tố trong kiến trúc thượng tầng liên quan mật thiết với cơ sở hạ tầng của chúng. Trạng thái của xã hội thường phản ánh tình hình kinh tế, trong khi hình thức của chính phủ thường phản ánh trạng thái chính trị. Ngoài ra, còn có sự đối lập trong các quan điểm, tư tưởng và cấu trúc chính trị của các giai cấp bị áp bức.
Kiến trúc thượng tầng bao gồm toàn bộ quan điểm: chính trị, pháp lý, đạo đức, triết học, tôn giáo, nghệ thuật và các cơ quan tương ứng như nhà nước, đảng phái, tôn giáo, và các tổ chức khác. Tất cả những điều này được hình thành dựa trên một cơ sở hạ tầng cụ thể. Vì vậy, kiến trúc thượng tầng thể hiện các hiện tượng xã hội và là biểu hiện của cuộc sống tinh thần của xã hội. Nó là khía cạnh tinh thần của hình thái kinh tế-xã hội và đóng vai trò quan trọng trong cấu trúc tổng thể của xã hội.
Đặc điểm và tính chất kiến trúc thượng tầng
Các thành phần khác nhau của kiến trúc thượng tầng xuất hiện và có vai trò cụ thể trong việc hình thành tư duy và tình thần phát triển của một xã hội dựa trên một cơ sở hạ tầng cụ thể, chúng thể hiện cơ sở hạ tầng. Tuy nhiên, không phải tất cả các yếu tố trong kiến trúc thượng tầng có mối liên hệ đồng nhất với cơ sở hạ tầng của nó. Trong xã hội có sự xuất hiện của giai cấp, tư duy chính trị, và quan điểm pháp luật cùng với các tổ chức tương ứng như đảng phái và nhà nước là những thành phần quan trọng nhất, mạnh mẽ nhất, và đóng vai trò chính trong kiến trúc thượng tầng. Chúng là biểu tượng cho hệ thống chính trị và xã hội cụ thể đó.
Ngoài ra, còn có các yếu tố đối lập với các quan điểm, tư tưởng, và tổ chức chính trị của các giai cấp đối lập.
Kiến trúc thượng tầng của xã hội có tính chất đối kháng giai cấp sâu sắc. Sự đối kháng giai cấp hiển hiện trong cuộc đấu tranh về quan điểm, tư duy, và cuộc chiến về tư tưởng của các giai cấp đối kháng.
Nhưng phần mạnh nhất trong kiến trúc thượng tầng, đại diện cho sự đối kháng giai cấp, là nhà nước. Đây là công cụ tiêu biểu của giai cấp thống trị, đặc trưng cho xã hội về pháp luật và chính trị.
Trong thời kỳ chuyển đổi từ chủ nghĩa tư bản lên chủ nghĩa xã hội, các tàn dư tư tưởng của giai cấp thống trị vẫn còn tồn tại trong kiến trúc thượng tầng. Do đó, trong kiến trúc thượng tầng của các xã hội chủ nghĩa ở giai đoạn này, vẫn tồn tại cuộc đấu tranh giữa tư tưởng xã hội chủ nghĩa và các tư duy khác. Chỉ có đến khi chủ nghĩa xã hội nổi lên, tính chất giai cấp của kiến trúc thượng tầng mới được loại bỏ.
Quan hệ biện chứng giữa cơ sở hạ tầng và kiến trúc thượng tầng
Mối quan hệ biện chứng giữa cơ sở hạ tầng và kiến trúc thượng tầng là vô cùng phức tạp và quyết định đối với sự phát triển của xã hội. Dưới đây, chúng ta sẽ tập trung vào vai trò quyết định của cơ sở hạ tầng đối với kiến trúc thượng tầng, cũng như sự tác động tương tác giữa hai phần này.
Cơ sở hạ tầng quyết định tính chất và nội dung của kiến trúc thượng tầng. Điều này có nghĩa là cơ sở hạ tầng tạo ra bộ khung để kiến trúc thượng tầng phát triển. Trong xã hội có sự tồn tại của các giai cấp, giai cấp nào thống trị kinh tế thường cũng sẽ thống trị về mặt chính trị và đời sống tinh thần của xã hội. Các mâu thuẫn trong kinh tế thường đi kèm với mâu thuẫn trong lĩnh vực chính trị và tư tưởng. Vì vậy, tính chất của kiến trúc thượng tầng phụ thuộc vào cơ sở hạ tầng, và tất cả các yếu tố kiến trúc thượng tầng như nhà nước, pháp luật, triết học, tôn giáo, và nhiều yếu tố khác đều phụ thuộc trực tiếp hoặc gián tiếp vào cơ sở hạ tầng.
Sự biến đổi của cơ sở hạ tầng thường dẫn đến sự thay đổi trong kiến trúc thượng tầng. Cơ sở hạ tầng thay đổi, kiến trúc thượng tầng sẽ sớm hoặc muộn thích nghi với sự thay đổi này. Karl Marx đã nhấn mạnh rằng sự biến đổi của cơ sở hạ tầng thường kéo theo sự biến đổi của kiến trúc thượng tầng. Tính chất phụ thuộc của kiến trúc thượng tầng vào cơ sở hạ tầng xuất phát từ vai trò quyết định của kinh tế đối với toàn bộ lĩnh vực hoạt động của xã hội.
Tuy nhiên, cơ sở hạ tầng và kiến trúc thượng tầng không chỉ có mối quan hệ đơn giản và tĩnh lặng. Toàn bộ kiến trúc thượng tầng và các yếu tố cấu thành nó có sự độc lập tương đối trong quá trình phát triển và tác động đối với cơ sở hạ tầng. Kiến trúc thượng tầng có thể tác động lên cơ sở hạ tầng cùng chiều để thúc đẩy sự phát triển của nó, hoặc ngược lại, kiến trúc thượng tầng cũng có thể tác động ngược chiều với cơ sở hạ tầng, gây ảnh hưởng tiêu cực hoặc thậm chí huỷ hoại cơ sở hạ tầng mà nó phụ thuộc vào.
Kết luận
Tìm hiểu kiến trúc thượng tầng là việc khám phá những nền tảng tư duy và giá trị mà xã hội chúng ta dựa trên cơ sở hạ tầng của nó. Điều này giúp chúng ta hiểu rõ hơn về cách xã hội hoạt động, cách chúng ta tư duy, và cách chúng ta thể hiện tư tưởng và văn hóa. Khám phá kiến trúc thượng tầng là việc đào sâu vào bản chất của xã hội, nơi mà tất cả các khía cạnh của cuộc sống tinh thần được hình thành và thể hiện. Nó giúp chúng ta nắm bắt sự phức tạp và đa chiều của xã hội, và từ đó, có cái nhìn sâu sắc hơn về thế giới xung quanh.
